اجاره: تجربه آمریکا درپیگیری یک راهبرد جامع ملی توسط یک نهاد متمرکز نشان میدهد که ازطریق ارتباط با کشورهای درحال توسعه و ایجاد بازار برای کالاها و خدمات، رشد اقتصادی و رفاه برای مردم به دست می آید.
به گزارش اجاره به نقل از مهر طی سالیان گذشته جمهوری اسلامی ایران با توسعه حضور منطقه ای خود به یک قدرت مهم سیاسی و نظامی در منطقه تبدیل گشته است و برای حفظ این قدرت سیاسی و نظامی در منطقه لازم است ایران در ابعاد اقتصادی و فرهنگی – اجتماعی نیز به توسعه حضور و نفوذ خود در کشورهای منطقه بپردازد. در حوزه ی نظامی جمهوری اسلامی ایران با توسعه الگوی بومی خود که برآمده از انقلاب و دفاع مقدس است توانست کشورهای منطقه را از چنگال تروریسم دولتی نجات دهد و نفوذ خودرا افزایش دهد. با وجود آنکه در حوزه ی اقتصاد، کشورهای غربی با نگاه استعماری خود به توسعه نفوذ اقتصادی با رویکرد بهره کشی از کشورهای هدف می پردازند، جمهوری اسلامی ایران لازم است با یک نگاه برد – برد در مبادلات اقتصادی به کشورهای هدف خود توجه کند، اما برای پیاده سازی این رویکرد نیاز به طراحی یک الگوی بومی است. این الگوی بومی لازم است به نحوی طراحی و اجرا شود که علاوه بر توسعه نفوذ اقتصادی در کشورهای منطقه، منافع اقتصادی کشور را نیز تامین کند و فشار حداکثری تحریم های غرب را به یک فرصت حداکثری برای قوت بخشیدن به اقتصاد کشور مبدل سازد.
در ان باره محمد مهدی خانوار، پژوهشگر اقتصادی در یادداشتی به این مساله پرداخته است که متن کامل آن از نظرتان می گذرد:
بررسی ها نشان داده است که ایالات متحده آمریکا که از دهه ها قبل توسعه نفوذ اقتصادی خودرا در کشورهای مختلف گسترش داده است؛ ابزارهایی را برای تحقق اهداف بین المللی خود فراهم نموده است که همچون مهم ترین موارد آن می توان به معاهدات و نهادهای بین المللی اشاره نمود. آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده اصلی ترین نهاد توسعه بین المللی آمریکا به حساب می آید که نقش تعیین کننده ای در توسعه نفوذ اقتصادی این کشور در سطح دنیا ایفا کرده است. بررسی تجارب و نحوه عملکرد این نهاد آمریکایی علاوه بر آنکه می تواند تصمیم گیران کشور را در شناخت صحیح از نحوه فعالیتهای سایرین برای مواجه با آن در کشورهای هدف یاری دهد، آموزه هایی نیز به همراه دارد که می توان از آن برای طراحی الگوی بومی کشور در حوزه توسعه نفوذ اقتصادی در منطقه بهره گرفت.
اقتصاد صادرات محور آمریکا
صادرات کشور آمریکا بعنوان دومین صادرکننده ی بزرگ جهان در سال ۲۰۱۹ به عدد ۲.۴۹۹ میلیارد دلار رسید که نزدیک به ۵ برابر تولید ناخالص داخلی ایران است. حدود ۹۵ درصد مصرف کنندگان و ۸۰ درصد قدرت خرید دنیا مربوط به کشورهای دیگر دنیا است و این موضوع، بقای اقتصاد آمریکا را به صادرات وابسته می کند. اقتصاد صادرات محور آمریکا برای حفظ رشد و رفاه اقتصادی نیازمند تداوم و افزایش صادرات کالاها و خدمات است و بر این اساس باید از تامین مستمر مواد اولیه ارزان و وجود بازار هدف اطمینان داشته باشد.
صادرات آمریکا کالاهای سرمایه ای، صنعتی، مصرفی، اتومبیل، محصولات خوراکی و خدمات است؛ این کشور جزو سه صادرکننده اول کالای با فناوری پیشرفته(High tech) در دنیا محسوب می شود؛ در بخش صادرات خدمات هم بر خدمات فنی و مهندسی و مالی که دارای فناوری و ارزش افزوده بالایی هستند متمرکز است. ازآنجاکه کالاها و خدمات آمریکایی به دلیل برخورداری از فناوری های پیشرفته و سرمایه ای بودن توسط کشورهای با درآمد سرانه بالا مورد تقاضا قرار می گیرند و تنها کشورهای ثروتمند امکان خرید این کالاها را دارند. این به مفهوم بالا بودن کشش درآمدی صادرات این کشور است.
برای مثال نزدیک ۲۰ درصد صادرات آمریکا را هواپیما، تجهیزات آن و اتومبیل تشکیل می دهد. بااینکه کشورهای توسعه یافته برای مبادلات با آمریکا مشکلی ندارند، اغلب کشورهای درحال توسعه که بازارهای بسیار خوبی برای کالای آمریکایی به حساب می آیند، توان خرید آنها را ندارند. درعین حال خیلی از مواد اولیه مورد نیاز اقتصاد آمریکا در کشورهای درحال توسعه قرار دارد و آمریکا نیازمند پایدارسازی روابط تجاری خود با این کشورها است. پس کشورهای درحال توسعه باید بوسیله صادرات مواد اولیه، ثروت لازم برای واردات کالاهای آمریکایی را تامین کنند.
آژانس توسعه بین الملل آمریکا (USAID)
آمریکا برای نیل به دو هدف «ایجاد بازارهای قوی صادراتی» و « تامین مستمر مواد اولیه برای خود»، آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) را در سال ۱۹۶۱ به وجود آورده است. سابقه ی این آژانس به اجرای طرح بازسازی اروپا مشهور به طرح مارشال و اداره کل همکاریهای اقتصادی(ECA) بعنوان نهاد متولی اجرای آن بازمی گردد که در سالهای بعد با تغییراتی به آژانس توسعه بین الملل آمریکا ( USAID ) تبدیل شد. در دهه های گذشته این آژانس در کشورهای مختلف در حال کوشش برای توسعه بازارهای مقاوم و قوی تر، امنیت عرضه مواد اولیه موردنیاز اقتصاد آمریکا و تامین امنیت غذایی آمریکا بوده است. تنها در ده سال قبل دو سوم صادرات کالا و خدمات آمریکایی به کشورهایی انجام شده که این آژانس در آنها حضورداشته است و این نشان از اهمیت فعالیتهای آژانس توسعه بین الملل در رشد اقتصادی آمریکا دارد. این آژانس با اجرای برنامه هایی از قبیل اعطای وام، تضمین وام، مشاوره های فنی و اقتصادی در کشورهای درحال توسعه به آنها کمک می نماید که ثبات اقتصاد کلان، تقویت بازارهای مالی، افزایش دسترسی به انرژی، افزایش راندمان کشاورزی، بهبود محیط کسب وکار و…. را محقق سازند. این اقدامات کشورهای درحال توسعه را قادر می سازد تا با توسعه تولید مواد اولیه و صادرات آنها به آمریکا توانمندی خرید و مصرف کالای آمریکایی را پیدا کنند. همین طور یکی از علل اصلی خروج آمریکا از رکودهای اقتصادی اخیر فعالیتهای USAID بوده است.
راه نجات اقتصاد ایران
توجه به تجربه کشورهای مختلف در زمینه تامین مواد اولیه و نیز ایجاد بازار فروش محصولات نه فقط برای ایالات متحده که برای هر قدرت اقتصادی امری اجتناب ناپذیر است. این فرصت برای جمهوری اسلامی ایران نیز که در جغرافیای منطقه ای در همسایگی ۱۵ کشور با جمعیتی ۶۰۰ میلیون نفری و سرشار از استعدادهای اقتصادی قرار گرفته، فراهم است. باوجود بازارهای بکر برای تولیدات ایرانی در کشورهای همسایه و منطقه، ظرفیت مواد اولیه مناسب در این کشورها، مرزهای زمینی وسیع با آنها و اشتراکات فرهنگی و دینی فراوان، مبادلات ایران و کشورهای منطقه بسیار کمتر از سطح مطلوب است. توسعه روابط اقتصادی ایران با کشورهای همسایه راهبردی است که می تواند به خروج اقتصاد ایران از رکود اقتصادی موجود کمک نماید. درعین حال یکی از مهم ترین موانع آن، نبود یک راهبرد جامع اقتصادی و نهاد متولی، در سطح ملی است. با اتخاذ این راهبرد جامع و با شکل گیری نهاد مربوطه می توان سبب خروج از رکود اقتصادی، کاهش بیکاری، افزایش امنیت ملی، کاهش فشار تحریم ها و مستحکم کردن روابط منطقه ای شد.
منبع: rentx.ir
