چرا شناسه کالا، قاچاق را جمع نکرد؟

۲۰ اردیبهشت امسال آخرین فرصت تولیدکنندگان و واردکنندگان برای ثبت اطلاعات و دریافت کد رهگیری گروه کالایی لوازم خانگی برقی و الکترونیکی اعلام شده بود و انتظار می رفت پس از اخباری از کاهش قاچاق منتشر شود، اما همچنان شاهد گلایه تولیدکنندگان از کالای قاچاق در سطح عرضه و حتی قیمت پایین تر تعدادی از این کالاها نسبت به تولیدات داخل هستیم.
به گزارش اجاره به نقل از ایسنا، سال ۱۳۹۸ پس از سه سال انتظار بالاخره بخشنامه شناسه و رهگیری کالا موضوع ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در بخش لوازم خانگی اجرا شد؛ بطوریکه وزارت صمت به تمامی تولیدکنندگان و تشکل های صنعتی لوازم خانگی تولید داخل تا ۱۵ دی ماه فرصت داد که برای هشت گروه کالایی شامل کولر، یخچال، فریزر، تلویزیون، ماشین لباس شویی، ماکروویو، جاروبرقی و پکیج، پروسه ثبت و گرفتن شناسه را انجام دهند و برای کالاهای خود شناسه دریافت نمایند و پس از ۱۵ دی ماه کالاهایی که دارای شناسه کالا نباشد در سطح بازار کالای قاچاق تلقی می شوند. اما این مهلت تا ۱۵ بهمن ماه تمدید گردید و طرح برخورد با لوازم خانگی بدون شناسه از چهارشنبه (۱۶ بهمن ۱۳۹۸) از طرف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز شروع شد. البته نظارت بر اجرای این طرح در پی شیوع ویروس کرونا برای مدتی متوقف گردید.
هرچند سال قبل مدیرکل دفتر صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صمت گفته بود که شناسه کالا یک شناسه کلی برای کالا است و کد رهگیری، بارکدی است که مشخص می کند کالا در کدام کارخانه، چه روز و ساعتی و چگونه تولید شده است. درباره کالاهای وارداتی نیز شناسه کالا مبدا آنرا مشخص می کند و می تواند تا حد زیادی جلوی کالای قاچاق را بگیرد؛ اما بنظر می رسد حلقه مفقوده مبارزه با کالای قاچاق نظارت در سطح عرضه است که دست اندرکاران حوزه های مختلف هم به آن اشاره کرده اند.
برای مثال بتازگی موسوی، رییس هیئت مدیره انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران، از توقف طرح مبارزه با لوازم خانگی قاچاق در سطح عرضه از اختتام سال قبل آگاهی داده و خواهان از سرگیری این طرح شده بود. این در حالیست که بگفته وی شناسه کالا به خوبی درحال انجام بود و به کاهش قاچاق هم کمک می کرد. این طرح سطح عرضه را ناامن کرده بود و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سازمانهای نظارتی دیگر خوب عمل می کردند.
وضعیت مشابهی هم در صنعت پوشاک حاکم است و تولیدکنندگان بارها خواهان مبارزه به با کالای قاچاق در سطح عرضه شده بودند که برای مقطع کوتاهی در سال ۱۳۹۷ اجرا شده بود و حالا باردیگر از ۳۰ شهریور شروع شده است. افتخاری، عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک، بتازگی ضمن اعلام این خبر تاکید کرده بود که شناسه کالا به تنهایی جوابگوی برخورد با قاچاق نیست و اول باید نظارت در سطح عرضه و بعد صندوق مکانیزه وجود داشته باشد.
مسئولان مختلف بارها آدرس تشخیص کالای قاچاق را به مردم ارائه کردند و از آنها خواسته اند کالای قاچاق نخرند، چونکه ممکنست این کالاها قلابی باشد یا برای مثال در بخش لوازم خانگی خدمات بعد از فروش نداشته باشد. اما بنظر می رسد این روش خیلی موثر نیست چونکه اقبال مردم در موارد زیادی به کالای قاچاق برند بیشتر از کالای داخلی است و بتازگی هم بارها در بخش لوازم خانگی اذعان شده است. بدین سبب بنظر می رسد مقابله با کالای قاچاق به جدیت بیشتری نیاز دارد.
در حال حاضر، واردات لوازم خانگی به کشور ممنوعست و فقط کالاهای کمی از این گروه که عمدتاً در بخش لوازم خانگی کوچک هستند و در داخل تولید نمی شوند به کشور وارد می شود.